Ammar b. Yasir (r.a.) Resulullah (s.a.v.) şöyle buyururken işittim dedi:
"Namazın uzunluğu, hutbenin kısalığı kişinin fıkhını gösterir." Namazı
uzatın, hutbeyi de kısa tutun.
Müslim, Nu:869, Ahmed, Nu:2/262, Hakim, Nu:3/393, Beyhaki, Nu:3/208, Darimi, Nu:1564
Riyâzü's Sâlihîn'in (Nevevi-) Namaz Bölümü Hadis Rehberi
Peygamberimizden Hayat Ölçüleri
Müslim, Nu:869, Ahmed, Nu:2/262, Hakim, Nu:3/393, Beyhaki, Nu:3/208, Darimi, Nu:1564
Riyâzü's Sâlihîn'in (Nevevi-) Namaz Bölümü Hadis Rehberi
Peygamberimizden Hayat Ölçüleri
"Şüphesiz ki benim
ümmetim, kıyamet gününde, abdest izlerinden dolayı yüzleri nurlu, elleri ve
ayakları parlak olarak çağırılacaktır. Yüzünün nûrunu artırmaya gücü yeten
kimse bunu yapsın"
"Mü'minin nuru ve
beyazlığı, abdest suyunun ulaştığı yere kadar varır."
"Kim güzelce abdest
alırsa, o kimsenin günahları tırnaklarının altına varıncaya kadar bütün
vücudundan çıkar."
"Bir kimse bu şekilde
abdest alırsa geçmiş günahları bağışlanır. Onun namazı ve mescide kadar
yürümesi de fazladan kazanç sayılır."
"Müslüman -veya
mü'min- bir kul abdest alır ve yüzünü yıkarsa, gözleri ile bakarak işlediği her
günah abdest suyu -veya suyun son damlası- ile yüzünden çıkar. İki elini
yıkadığında, elleriyle tutarak işlediği her günah abdest suyu -veya suyun son
damlası- ile ellerinden çıkar. Ayaklarını yıkadığı zaman, ayaklarıyla yürüyerek
işlediği her günah abdest suyu -veya suyun son damlası- ile ayaklarından çıkar.
Neticede o mü'min kul günahlardan temizlenmiş olur."
"İşte onlar da
abdestten dolayı yüzleri nurlu, el ve ayakları parlak olarak gelecekler. Ben
havzın başına onlardan önce varacağım"
"Temizlik imanın
yarısıdır."
"Sizden biriniz
güzelce abdest alır -onu tastamam yapar- sonra da: Eşhedü en lâ ilâhe illallâhü
vahdehû lâ şerîke leh. Ve eşhedü enne Muhammeden abdühû ve resûlüh, derse, o
kimseye cennetin sekiz kapısı açılır. O da dilediği kapıdan girer."
"İnsanlar ezan
okumanın ve namazda birinci safta bulunmanın ne kadar faziletli olduğunu
bilselerdi, sonra bunları yapabilmek için kur'a çekmek zorunda kalsalardı kur'a
çekerlerdi. Şayet camide cemaate erken yetişmenin ne kadar faziletli olduğunu
bilselerdi, birbirleriyle yarışa girerlerdi. Eğer yatsı namazı ile sabah
namazındaki fazileti bilselerdi, emekleyerek ve sürünerek de olsa bu iki namaza
gelirlerdi."
"Kıyamet günü
boyunları en uzun olanlar müezzinlerdir"
"Ben senin koyunu ve
kır hayatını sevdiğini görüyorum. Koyunlar arasında veya kırda iken, namaz için
ezan okuduğunda sesini iyice yükselt. Çünkü müezzinin sesinin ulaştığı yere
kadarki alanda olup da onu işiten cin, insan ve her varlık, kıyamet gününde
ezan okuyanın lehine şahitlik yaparlar."
"Namaz için ezan
okunduğu zaman, şeytan ezanı duymamak için arkasını dönüp yellenerek kaçar.
Ezan bitince tekrar geri gelir. Namaz için kamet edilince yine arkasını dönüp
kaçar. Kamet bittiğinde yine gelir ve kişi ile nefsi arasına sokulur ve ona:
Filân şeyi hatırla, filân şeyi hatırla diyerek, namazdan önce aklında olmayan
şeyleri hatırlatır da, neticede insan kaç rek'at namaz kıldığını bilemez
olur."
"Kim ezanı işittiği
zaman: Ey şu eksiksiz davetin ve kılınacak namazın rabbi Allahım! Muhammed'e
vesîleyi ve fazîleti ver. Onu, kendisine vaadettiğin makâm-ı mahmûda ulaştır,
diye dua ederse, kıyamet gününde o kimseye şefâatim vâcip olur."
"Kim müezzini işittiği
zaman: Tek olan ve ortağı bulunmayan Allah'tan başka ilâh olmadığına,
Muhammed'in O'nun kulu ve resûlü olduğuna şahitlik ederim. Rab olarak
Allah'tan, resûl olarak Muhammed'den, din olarak İslam'dan razı oldum, derse, o
kimsenin günahları bağışlanır."
"Ezan ile kamet
arasında yapılan dua reddedilmez."
- "Ne dersiniz?
Birinizin kapısının önünde bir nehir olsa da, o kimse her gün bu nehirde beş
defa yıkansa, kirinden bir şey kalır mı?"
- "Beş vakit namaz
işte bunun gibidir. Allah beş vakit namazla günahları silip yok eder"
"Beş vakit namazın
benzeri, sizden birinizin kapısı önünden akıp giden ve her gün içinde beş defa
yıkandığı bol sulu bir ırmak gibidir."
"Gündüzün iki yanında
ve gecenin gündüze yakın saatlerinde namaz kıl. Şüphesiz iyilikler kötülükleri
giderir" [Hûd sûresi (11), 114] anlamındaki âyet nâzil oldu. Adam:
- Bu sadece bana mı mahsus
yâ Resûlallah, dedi? Resûl-i Ekrem:
- "Ümmetimin tamamı
içindir" buyurdular.
"Büyük günahlardan
kaçınıldığı müddetçe, beş vakit namaz ile iki cuma, aralarında işlenen küçük
günahlara keffârettir."
"Bir müslüman, farz
namazın vakti geldiğinde güzelce abdest alır, huşû içinde ve rükûunu da tam
yaparak namazını kılarsa, büyük günah işlemedikçe, bu namaz önceki günahlarına
keffâret olur. Bu her zaman böyledir."
"İki serinlik
namazını, sabah ve ikindiyi kılan kimse cennete girer."
"Güneş doğmadan ve
batmadan önce namaz kılan bir kimse cehenneme girmeyecektir."
"Sabah namazını kılan
kimse Allah'ın himayesindedir. Dikkat et, ey Ademoğlu! Allah, bizzat
himayesinde olan bir konuda seni sorguya çekmesin."
"Birtakım melekler
geceleyin, diğer birtakımı da gündüz vakti birbiri ardınca gelip sizin aranızda
bulunurlar. Onlar sabah namazı ile ikindi namazında bir araya gelirler.
Geceleyin aranızda kalmış olanlar Allah'ın huzuruna çıkarlar. Allah Teâlâ,
kullarının halini çok iyi bildiği halde, meleklere:
-Kullarımı ne halde bıraktınız?
diye sorar. Melekler:
-Onları namaz kılarken
bıraktık; yanlarına da namaz kılarken varmıştık, derler."
"Siz şu ayı güçlük
çekmeden gördüğünüz gibi, Rabbinizi de açıkça göreceksiniz. Güneş doğmadan ve
batmadan önceki namazları kaçırmamak elinizden geliyorsa, kesinlikle kaçırmayıp
kılınız." 25
Numaralı Hadis -»
"İkindi namazını
terkeden kimsenin işlediği amelleri boşa gider."
"Kim sabah akşam
camiye gider gelirse, her gidip gelişinde Allah Taâlâ o kimseye cennetteki
ikramını hazırlar."
"Bir kimse evinde
güzelce temizlenir, sonra Allah'ın farzlarından bir farzı yerine getirmek için
Allah'ın evlerinden birine giderse, attığı adımlardan her biri bir günahı silip
yok eder; diğer adımı da onu bir derece yükseltir."
"Allah Teâlâ bunların
hepsinin sevabını senin için bir araya topladı"
"Ey Selime oğulları!
Yurtlarınızdan ayrılmayınız ki, adımlarınıza sevap yazılsın"
"Şüphesiz namazdan en
çok sevap kazanacak insanlar, uzak mesafelerden camiye yürüyerek gelenlerdir.
Namazı imamla birlikte kılmak için bekleyen kimsenin sevabı, namazı tek başına
kılıp sonra uyuyan kimseden daha büyüktür."
"Karanlık gecelerde
mescidlere yürüyerek giden kimselere, kıyamet gününde tam bir nura
kavuşacaklarını müjdeleyiniz."
- "Size, Allah'ın
kendisiyle günahları yok edip, dereceleri yükselteceği hayırları haber vereyim
mi?" buyurdular. Ashâb:
- Evet, yâ Resûlallah!
dediler. Resûl-i Ekrem:
- "Güçlükler de olsa
abdesti güzelce almak, mescidlere doğru çok adım atmak, bir namazı kıldıktan
sonra öteki namazı beklemek. İşte ribâtınız, işte bağlanmanız gereken
budur" buyurdular.
"Mescidlere devam
etmeyi alışkanlık haline getiren bir adamı gördüğünüz zaman, onun gerçek mü'min
olduğuna şahitlik ediniz". Allah Taâlâ şöyle buyurur: "Allah'ın
mescidlerini, ancak Allah'a ve âhiret gününe inanan, namazı kılan, zekâtı veren
ve Allah'tan başka kimseden korkmayanlar onarırlar. İşte onlar, doğru yolu
bulanlardan olabilirler"
"Kılacağı namaz sizden
birini yerinde tuttuğu, ailesine dönmesine engel olduğu sürece, o kişi namazda
sayılır."
"Sizden biriniz,
abdestini bozmadan namaz kıldığı yerde oturduğu müddetçe, melekler kendisine:
- Allahım! Bunu bağışla,
buna rahmetinle muamele et, diye dua ederler."
"Halk namaz kıldı ve
uyudular. Sizler ise, namazı beklediğinizden bu yana hep namazda gibi olmaya
devam ettiniz"
"Cemaatle kılınan
namaz, tek başına kılınan namazdan yirmi yedi derece daha faziletlidir."
"Bir kimsenin cemaatle
kıldığı namazın sevabı, evinde ve çarşı pazarda kıldığı namazdan yirmi beş kat
daha fazladır. O kimse abdestini güzelce alıp, sonra sadece namaz kılmak
maksadıyla mescide giderse attığı her adım sebebiyle bir derece yükseltilir,
bir hatası da silinir. Namazını kıldıktan sonra abdestini bozmadan namaz
kıldığı yerde kaldığı müddetçe, melekler ona:
Allahım! Ona rahmetinle
muamele et, ona acı! diyerek dua etmeye devam ederler. O kimse namazı beklediği
sürece namazda imiş gibidir."
"Sen namaz için ezan
okunduğunu işitiyor musun? O halde davete icâbet et, cemaate gel"
"Hayye 'ale's-salâh,
hayye 'ale'l-felâh'ı işitiyor musun? Öyleyse mescide gel"
"Canımı gücü ve
kudretiyle elinde tutan Allah'a yemin ederek söylüyorum, içimden öyle geçiyor
ki, odun toplamayı emredeyim, odun yığılsın. Sonra namazı emredeyim, ezan
okunsun. Daha sonra bir adama cemaate imam olmasını emredeyim. En sonunda
cemaate gelmeyen adamlara gidip onlar içindeyken evlerini yakayım."
"Yarın Allah'a
müslüman olarak kavuşmak isteyen kimse, şu namazlara ezan okunan yerde devam
etsin. Şüphesiz ki Allah Teâlâ sizin peygamberinize hidayet yollarını
açıklamıştır. Bu namazlar da hidayet yollarındandır. Şayet siz de cemaati
terkedip namazı evinde kılan şu adam gibi namazları evinizde kılacak olursanız,
peygamberinizin sünnetini terketmiş olursunuz. Peygamberinizin sünnetini terk
ederseniz sapıklığa düşmüş olursunuz. Vallahi ben, nifakı bilinen bir
münafıktan başka namazdan geri kalanımız olmadığını görmüşümdür. Allah'a yemin
ederim ki, bir adam iki kişi arasında sallanarak namaza getirilir ve safa
durdurulurdu".
"Bir köy veya kırda üç
kişi birlikte bulunur da namazı aralarında cemaatle kılmazlarsa, şeytan onları
kuşatıp yener. Şu halde cemaate devam ediniz. Muhakkak ki sürüden ayrılan
koyunu kurt yer"
"Yatsı namazını
cemaatle kılan kimse, gece yarısına kadar namaz kılmış gibidir. Sabah namazını
cemaatle kılan kimse ise bütün gece namaz kılmış gibidir".
"İnsanlar yatsı namazı
ile sabah namazındaki fazilet ve sevabı bilselerdi, emekleyerek bile olsa
mutlaka camiye, cemaate gelirlerdi."
"Münafıklara sabah ve
yatsı namazından daha ağır gelen hiçbir namaz yoktur. İnsanlar bu iki namazda
ne kadar çok ecir ve sevap olduğunu bilselerdi, emekleyerek de olsa cemaate
gelirlerdi."
- Hangi ameller daha
faziletlidir? diye sordum. - "Vaktinde kılınan namaz" buyurdu.
"İslam beş temel
üzerine bina kılınmıştır: Allah'tan başka ilâh olmadığına ve Muhammed'in
Allah'ın Resulü olduğuna şahitlik etmek. Namazı dosdoğru kılmak, zekâtı
hakkıyla vermek, Allah'ın evi Kâbe'yi haccetmek ve Ramazan orucunu tutmak."
"Ben, insanlarla
Allah'tan başka ilâh olmadığına, Muhammed'in Allah'ın Resulü olduğuna şehâdet
edip, namazı tastamam kılıp, zekâtı hakkıyla verinceye kadar savaşmakla
emrolundum. Bunları yaptıkları zaman kanlarını ve mallarını benden korumuş
olurlar. İslam'ın gerektirdiği haklar bunların dışındadır. Onların kalplerinde
gizledikleri şeylerin hesabı da Allah'a aittir."
"Muhakkak ki sen Ehl-i
kitap olan bir topluma gidiyorsun. Onları, Allah'tan başka ilâh olmadığına ve
benim Allah'ın Resulü olduğuma şehâdet etmeye davet et. Şayet buna itaat
ederlerse, Allah'ın kendilerine bir gündüz ve gecede beş vakit namazı farz
kıldığını bildir. Bunu kabul edip itaat ederlerse, zenginlerinden alınıp
fakirlerine verilmek üzere kendilerine zekâtın farz kılındığını haber ver. Buna
da itaat ettikleri takdirde, onların mallarının en kıymetlilerini almaktan
sakın. Mazlumun bedduasını almaktan çekin. Çünkü onun bedduası ile Allah
arasında bir perde yoktur."
"Gerçekten kişi ile
şirk ve küfür arasında namazı terketmek vardır"
"Bizimle onlar
arasındaki ayırıcı temel unsur namazdır. Namazı terkeden kimse küfre
düşer."
Muhammed sallallahu aleyhi
ve sellem'in ashâbı, namazdan başka herhangi bir amelin terkini küfür
saymazlardı.
"Kıyamet gününde kulun
hesaba çekileceği ilk ameli onun namazıdır. Eğer namazı düzgün olursa, işi iyi
gider ve kazançlı çıkar. Namazı düzgün olmazsa, kaybeder ve zararlı çıkar.
Şayet farzlarından bir şey noksan çıkarsa, Azîz ve Celîl olan Rabb'i:
- Kulumun nâfile namazları
var mı, bakınız? der. Farzların eksiği nafilelerle tamamlanır. Sonra diğer
amellerinden de bu şekilde hesaba çekilir."
"Meleklerin Rableri
huzurunda saf bağlayıp durdukları gibi saf bağlasanız ya!"
"İnsanlar ezan
okumanın ve namazda ilk safta bulunmanın sevabını bilselerdi, sonra bunları
yapabilmek için kur'a çekmek zorunda kalsalardı, mutlaka kur'a
çekerlerdi."
"Erkeklerin en çok
sevap kazanacağı saf ilk saf, en az sevap kazanacakları saf son saftır.
Kadınların en çok sevap kazanacağı saf son saf, en az sevap kazanacakları saf
ise ön saftır."
"Öne doğru gelin ve
bana uyun! Sizden sonrakiler de size uysunlar. Bir topluluk devamlı surette
gerilerse, Allah onları geri bırakır"
"Safları düz tutunuz.
İleri geri durmayınız. Sonra kalpleriniz de birbirinden farklı olur. Aklı
başında ve bilgili olanlarınız benim arkamda, onlardan sonra gelenler daha
arkada, daha sonra gelenler daha arkada dursunlar."
"Önce ilk safı
tamamlayınız; sonra arkadaki safları doldurunuz. Şayet eksik kalırsa, son safta
kalsın."
"Müslüman bir kimse,
farzların dışında nâfile olarak her gün Allah rızası için on iki rek`at namaz
kılarsa, Allah Teâlâ ona cennette bir köşk yapar" veya "Ona cennette
bir köşk yapılır."
"Sabah namazının iki
rek`at sünneti, dünya ve dünyadaki her şeyden daha hayırlıdır."
"Şayet daha geç
kalsaydım, yine de bu iki rek`at sünneti bütün gereklerini yerine getirerek
mükemmel şekilde kılardım"
Resûlullah sabah namazının
iki rek`at sünnetini o kadar hafif kılardı ki, acaba Fâtiha sûresini okudu mu
diye kendi kendime sorardım.
Bir ay boyunca Peygamber
aleyhisselâm'ın namazına dikkat ettim, sabah namazının sünnetinde Kâfirûn ve
İhlâs sûrelerini okurdu.
"Biriniz sabah
namazının iki rek`at sünnetini kılınca sağ tarafı üzerine yatsın."
"Bu vakit, gök
kapılarının açıldığı bir zamandır. O saatte iyi bir amelimin Allah'ın huzuruna
çıkmasını isterim."
"İkindi namazının
farzından önce dört rek`at namaz kılan kimseye, Allah rahmetini ihsân
etsin."
"Akşamın farzından
önce (iki rek`at) namaz kılınız" buyurdu. Üçüncü defasında "Dileyen
kılsın" diye ekledi.
"Biriniz cumanın
farzını kılınca, ardından dört rek`at namaz daha kılsın."
"Ey İnsanlar! Evinizde
namaz kılınız. Zira farz namaz dışındaki namazların en makbûlü, insanın evinde
kıldığı namazdır."
Cuma namazını kıldıktan
sonra biriyle konuşmadıkça veya mescidden çıkmadıkça cuma namazına bir başka
namaz ekleme. Zira Resûlullah bize, konuşmadıkça veya mescidden çıkmadıkça farz
namaza bir başka namazı eklememeyi emretti.
"Allah tekdir; tek
olanı sever. Ey Kur'an ehli! Siz de vitir namazını kılınız!"
Dostum Resûlullah
sallallahu aleyhi ve sellem bana her ay üç gün oruç tutmayı, iki rek`at kuşluk
namazı kılmayı ve uyumadan önce vitri edâ etmeyi tavsiye buyurdu.
"Her birinizin her bir
eklemi için günde bir sadaka vermesi gerekir. İşte bu sebeple her tesbih bir
sadaka, her hamd bir sadaka, her tehlîl (lâ ilâhe illallah demek) bir sadaka,
her tekbîr bir sadaka, iyiliği tavsiye etmek sadaka, kötülükten sakındırmak
sadakadır. Kuşluk vakti kılınan iki rek`at namaz bunların yerini tutar."
Resûlullah sallallahu
aleyhi ve sellem kuşluk namazını dört rek`at kılar, Allah'ın dilediği kadar da
artırırdı.
"Tövbe edip Allah'a
dönenlerin (evvâbînin) namazı, sıcaktan deve yavrularının ayağı yandığı
zamandır."
"Biriniz mescide
girdiğinde, iki rek`at namaz kılmadan oturmasın."
"Bilâl! Müslüman
olduktan sonra yaptığın ibadetler arasında en fazla sevap beklediğin
hangisidir? Çünkü ben cennette, senin ayakkabılarının tıkırtısını önümde
duydum"
"Üzerine güneş doğan
en hayırlı gün cuma günüdür. Âdem o gün yaratıldı, o gün cennete konuldu ve
yine o gün cennetten çıkarıldı."
"Bir kimse güzelce
abdest alarak cuma namazına gelir, hutbeyi ses çıkarmadan dinlerse, iki cuma
arasındaki ve fazla olarak üç günlük daha günahları bağışlanır. Kim hutbe
okunurken çakıl taşlarıyla oynarsa, boş ve mânasız bir iş yapmış olur."
"Büyük günahlardan
kaçınıldığı sürece, beş vakit namaz ile iki cuma ve iki ramazan, aralarında
geçen günahlara keffaret olur."
"Bazı kimseler cuma
namazlarını terketmekten ya vazgeçerler veya Allah Teâlâ onların kalplerini
mühürler de gafillerden olurlar."
"Her kim cuma günü
abdest alırsa ne iyi eder; hele boy abdesti alırsa, o daha iyidir."
"Bir kimse cuma günü
boy abdesti alarak elinden geldiğince temizlenir, saçını sakalını yağlayıp
tarar veya evindeki güzel kokudan süründükten sonra câmiye gider, fakat orada
yan yana oturan iki kimsenin arasını açmaz, sonra Allah Teâlâ'nın kendisine
takdir ettiği kadar namaz kılar, daha sonra sesini çıkarmadan imamı dinlerse, o
cumadan öteki cumaya kadar olan günahları bağışlanır."
"Bir kimse cuma günü
cünüplükten temizleniyormuş gibi boy abdesti aldıktan sonra erkenden cuma
namazına giderse bir deve kurban etmiş gibi sevap kazanır. İkinci saatte
giderse bir inek, üçüncü saatte giderse boynuzlu bir koç kurban etmiş gibi
sevap kazanır. Dördüncü saatte giderse bir tavuk, beşinci saatte giderse bir
yumurta sadaka vermiş gibi sevap elde eder. İmam minbere çıkınca melekler
hutbeyi dinlemek üzere topluluğun arasına katılır."
"Cuma gününde bir
zaman vardır ki, şayet bir müslüman namaz kılarken o vakte rastlar da Allah'tan
bir şey isterse, Allah ona dileğini mutlaka verir."
"Günlerinizin en
faziletlisi cuma günüdür. Bu sebeple o gün bana çokca salâtü selâm getiriniz;
zira sizin salâtü selâmlarınız bana sunulur."
"Rabbimden dilekte
bulundum ve ümmetim için şefaat niyaz ettim. O da ümmetimin üçte birini bana
bağışladı. Ben de Rabbime şükretmek için secdeye kapandım. Sonra tekrar başımı
kaldırıp Rabbimden ümmetimi bağışlamasını diledim; O da bana ümmetimin üçte
birini bağışladı. Ben de bunun üzerine Rabbime şükür secdesine kapandım. Sonra
tekrar başımı kaldırıp Rabbimden ümmetimi diledim; O da bana ümmetimin geri
kalan üçte birini bağışladı. Ben de Rabbime şükretmek üzere secdeye
kapandım."
"Allah'a şükreden bir
kul olmayayım mı?"
"Namaz kılmayacak
mısınız?" buyurdu.
"Abdullah ne iyi adam!
Keşke bir de gece namazı kılsa!"
"İnsanlar! İçinizde
nefret ettiren kimseler var! Kim imamlık yaparsa, namazı kısa kıldırsın; zira
arkasındaki cemaatin içinde yaşlısı var, çocuğu var, iş güç sahibi olanı
var."
Önemli:
Bu hadisler; Îmâm Nevevî'nin Riyâzü's Sâlihîn adlı eserinden alınmıştır.
Tercüme ve şerhi Prof. Dr. M. Yaşar KANDEMİR, Prof. Dr. İsmail Lütfi ÇAKAN,
Yard. Doç. Dr. Raşit KÜÇÜK tarafından yapılmıştır. Eser Erkam Yayınları
tarafından yayına hazırlamıştır. Yazılar Erkam Yayınları'nın izni ile
yayınlanmakta olup, tüm hakları yine Erkam Yayınları'na aittir. (Çaybaşı Müftülüğü sitesinden alıntıdır.)
