İKİNCİ BEYİN (2) BEYİN-BAĞIRSAK BAĞLANTISI

        Bir performansdan önce neden midemizde ‘’uçuşan kelebekler hissine’’ kapılırız?

       

Hazımsızlık neden kâbuslara neden olur?
Anti depresanlar şimdi neden gastrointestinal hastalıklar için de kullanılmaktadır?

Hem bağırsağımız hem de beynimizin, embriyonun oluşma ve gelişmesinden önce cenin gelişimi esnasında bölünen aynı doku kümesinden meydana geldiği ortaya çıkmıştır. Bir bölüm merkezi sinir sistemi haline gelirken, diğer parça da enterik sinir sistemi haline gelmek için göç eder. Daha sonra iki sinir sistemi de Vagus Siniri diye adlandırılan bir kablo yoluyla bağlanırlar.

Baş tarafla ilgili en uzun olan sinirin ismi Latince’den türetilmiş olup, ‘’kıvrıla kıvrıla giden’’ manasına gelmektedir. Vagus siniri, beyin sapından boyun aracılığıyla kıvrılır ve nihayetinde karında sona erer. Beyin-bağırsak bağlantısı vardır.

Bir iş görüşmesinin neden bağırsak krampları krizine yol açabileceğini hiç merak ettiniz mi? Ve beyni hedef alan anti depresanlar, böyle ilaçları alan milyonlarca insanda neden mide bulantısı veya karınla ilgili bozulmaya neden oluyorlar?

Bu sıradan deneyimlerin nedeni, her birimizin gerçekten iki beyine sahip olmasıdır, tanıdık olanı kafataslarımızın içini örtmektedir ve daha az bilineni, fakat son derece önemi olanı insan bağırsağındadır. Siyam ikizleri gibi, iki beyin birbirleriyle bağlantılıdırlar; bir tanesi allak bullak olduğunda, diğeri de allak bullak olur. İnsanların bağırsaklarına bel bağlaması şaşırtıcı değildir.

Sinir hücrelerimizin yarısı bağırsağın içerisinde yerleşik midir?

Bağırsak, sağlığımız üzerinde derin bir etkiye sahiptir. Nörolojik ve psikolojik olduğu kadar, bağışıklık sistemiyle ilgili sağlığımızı da sağlıklı bir bağırsaktan anlarız. Bu; insan beynini önemsememek anlamına gelmez. Bu; basitçe bedenin iki beyine sahip olduğunu, ikinci beynin bağırsağımız olduğunu söylemektir.

Bu beyin-bağırsak bağlantısı üzerine Sandra Blakeslee tarafından yazılan, New York Times’ın 23 Ocak 1996 sayısında orijinal olarak yayınlanan Bağırsaktaki Karmaşık ve Saklı Beyin adlı mükemmel bir makale var. Bağlantılar (Links) sayfasının diyet bölümünde onun makalesine bir bağlantı (link) ilave ettim.

Bunların Hepsi Nasıl Çalışıyor?

Enterik sinir sistemi (ENS) olarak bilinen bağırsağın beyni; yemek borusu, mide, ince bağırsak ve kalın bağırsağı kaplayan dokunun kılıflarında yerleşmiştir.Tek bir şey olarak düşünülürse o; beyinde bulunan nöronlar veya destek hücreleri arasındakiler gibi nöronlarla, nörotransmitter’larla ve proteinlerle doludur. Bağımsız olarak hareket etmesine, öğrenmesine, hatırlamasına ve deyişin dediği gibi, ‘bağırsak duygularını’ oluşturmasına olanak sağlayan karmaşık bir devreyi kapsamaktadır.

1998 yılında Harper Collins’den yayımlanan kitabı İkinci Beyin’de New York City Columbia-Presbyterian Tıp Merkezi’nde Anatomi ve Hücre Biyolojisi Profesörü Dr.Michael Gershon, bütün gastrointestinal sistemini bedenin ikinci sinir sistemi olarak adlandırmaktadır.

Dr. Gershon, "Beyin bedende nörotransmitter’larla dolu olan tek yer değildir. Yüz milyon nörotransmitter bağırsağın uzunluğunu kaplamaktadır, yaklaşık olarak beyinde bulunan sayı kadar’’ demiştir. Eğer yemek borusunun, midenin ve kalın bağırsağın sinir hücrelerini katarsak, bağırsakta bütün periferik sinir sisteminin geri kalan kısmından daha fazla sinir hücresi vardır. Baş kısmında beyni kontrol eden neredeyse her kimyasal, hormonlar ve nörotransmitter’lar da dahil, bağırsakta belirlenmiştir.

Bu karmaşık devre, bağırsaktaki beynin bağımsız olarak davranmasını sağlamaktadır. Bunun ispatı, yutmayı kontrol eden beyin sapı hücreleri zarar görmüş olan felç hastalarında görülebilir. Eğer bu meydana gelirse bir cerrah karına ait duvarda bir delik oluşturur, böylelikle beslenme gıdaların direkt olarak midenin içerisine elle girmesiyle başarılabilir. Yiyecek bir kere midede olduğunda, sindirim ve emilim beyin ölümü olan kişilerde bile gerçekleşebilir. Merkezi sinir sistemi, yutma ve defekasyon (bağırsaklardakilerin rektum ve anüs yoluyla dışarı atılması) için gereklidir, fakat yiyeceğin yutulmasından arta kalanların anüsden dışarı atıldığı zamana kadar bağırsak sorumludur.

Uyku-Bağırsak Bağlantısı;

İki beyin arasındaki devre üzeri günışığına çıktıkça, araştırmacılar insanların neden öyle davrandıklarını ve hissettiklerini anlamaya başladılar.

Beyin ve bağırsak uyku saatlerimiz esnasında da birbirine çok benzer, ikisi de doğal 90-dakikalık devrelere sahiptir. Beyin için, bu yavaş dalga uykusu rüyaların meydana geldiği hızlı göz hareketi uykusunun periyodlarında kesilir. Bağırsak için, 90-dakikalık devreler de kas  kontraksiyonlarının yavaş dalgalarına yol açar, fakat bunlar REM aralıklarıyla hızlı kas hareketinin kısa patlamalarıyla noktalanmışlardır.

Bu, iki beynin de birbirini etkilemesinden olabilir mi? Cevap, muhtemelen evettir. REM uykusu, otonomik sinir sisteminin canlandırması, değişmiş aktivite tarafından karakterize edilen bir uyku evresidir ve değişmiş kolon (kalın bağırsak) fonksiyonudur.

İnce ve kalın bağırsak problemleri olan hastaların anormal REM uykusu eğiliminde olduklarını da biliyoruz. Yetersiz uyku; İrritıbıl Bağırsak Sendromu (IBS) ve Ülser Olmayan Dispepsi’li (‘’ekşi mide’’ olarak da bilinir) olan hastalar, sabahları uykudan yorgun ve tazelenmemiş kalkmaktan yakınan pek çokları, belki de büyük bir çoğunluğun tarafından bildirilmiştir. Hastalar derin uyku diye tasvir ettiklerinden uyandıktan sonra bile, yorgunluk ve tükenmişlik genel hissini bildirirler.

Anormal REM uykusu, IBS’yi ve Ülser Olmayan Dispepsi’yi tedavi etmede etkili olduğu gösterilen anti depresan Amitriptilin’in düşük doz tedavisiyle azaltılmıştır. Beyni etkilediği dizayn edilen pek çok ilaç bağırsağı da etkilemektedir.Örneğin, bağırsak nörotransmitter’ı serotonin’le yüklüdür. Aslında, vücutta hiçbir yerde olmayandan daha fazlasına neden olmaktadır. Serotonin, Peristalsis’in (sindirim sistemindeki kasların dalgalı hareketleri) başlamasıyla bağlantılıdır.

Endişe-Bağırsak Bağlantısı;

luoksetin (Prozak) ve benzer-davranan anti depresanların diğer türlerini alan insanların yaklaşık yüzde 25’i; mide bulantısı, ishal ve kabızlık gibi gastrointestinal problemlerle karşılaşırlar. Bu ilaçlarla olan problem, kullanılması gereken serotonin’in hücreler tarafından alınımının önlenmesidir. Bu; üzüntülü olan kişinin beyinde daha fazla serotonin’e sahip olmasını olanak sağlarken, daha azı gastrointestinal bölgenin hücrelerinin kullanımı için mevcuttur.

Beslenme Uzmanı Dr. June Butlin, "Serotonin, sindirim bölgesini sakinleştirir, peristaltik ve sekretuar refleksleri başlatır. Uzun süre kullanımı veya yanlış dozajı; mide bulantısı, kusma, kabızlık ve iştahta dalgalanmalara neden olabilir’’ şeklinde yazmıştır.

New York Times makalesinde bildirilen bir çalışmada Dr. Gershon ve çalışma arkadaşları, Prozak’ın bağırsak üzerindeki yan etkilerini açıklıyorlar. Bir kobayın kalın bağırsağının bir bölümünü bir yere monte ettiler ve giriş yerinin sonuna küçük bir pelet koydular. Ayrılan kalın bağırsak, peleti sütunun ‘anal’ sonuna, aşağıya doğru, sanki bir hayvanın içinde olduğu gibi döndürdü. Dr. Gershon’un yazıda açıkladığı gibi araştırmacılar, kalın bağırsağa küçük bir miktar Prozak koyduklarında pelet ‘’büyük vitese’’ geçmiştir. Yazıda ‘’İlaç, peletin kalın bağırsak aracılığıyla geçtiği hızı iki kata arttırdı, bu da bazı insanların neden ishal olduklarını açıklar’’ denilmiştir. Şaşmamalı ki, Prozak küçük dozlarda kronik kabızlığı tedavi etmek için kullanılmaktadır.

Az bir miktarı kabızlık için faydalı olsa da, çoğu faydalı değildir. Gershon takımı kobay kalın bağırsağının içerisindeki Prozak’ın miktarını son derece arttırdığında, pelet hareket etmeyi tamamen durdurdu. Bundan dolayı birazı kabızlığı tedavi etmekte, çok fazlası da kabızlığa neden olmaktadır. Prozak duyusal sinirleri uyarır, bu nedenle mide bulantısına da yol açabilir.

Bağırsak beyine çok benzer opiat reseptörlere sahiptir. İyileştirici Cevap kitabının(Freedom Yayımevi, 2002) yazarı, Ağrı Yönetimi Uzmanı Dr. Michael Loes, "Sürpriz olmayan bir şekilde, morfin ve eroin gibi merkezi sinir sistemi üzerinde hareket ettiği düşünülen uyuşturucular kabızlığa neden olarak bağırsağın opiat resptörlerine de bağlanırlar. İki beyin de opiat’lara bağımlı olabilirler’’ demiştir.

Pek çok Alzheimer ve Parkinson rahatsızlığı hastaları kabızdır. İlk olarak beyni veya merkezi sinir sistemini etkilediğini düşündüğümüz bir hastalık, bağırsağı da etkiler.

Bağırsağımız bazı hayret verici şekillerde de bize yardım eder. Bağırsak, Benzodiyazepin olarak adlandırılan kimyasalları üretir. Bunlar, Valyum gibi anti depresan ilaçlarda bulunan aynı kimyasallardır ve bunlar, ağrıyı yatıştıran aynı kimyasallardır. Belki de bağırsağımız gerçekten vücudumuzun endişe ve ağrıyı dindirenidir. Bağırsağın gıdalarımızdaki kimyasallardan Benzodiyazepin’i, bakteriyel hareketleri sentezleyip sentezlemediğinden emin değilken; şiddetli ağrı zamanlarında bağırsağın aşırı hızlandığını, Benzodiyazepin’i beyne ulaştırdığını biliyoruz. Maryland, Bethesda’daki Ulusal Sağlık Enstitüsü Nörobilim Laboratuarı’nda bir nörokimyacı olan Dr. Anthony Basile, ‘’Sonuç, hastayı bilinçsiz hale getirmek veya en azından ağrıyı azaltmak’’ demiştir.

Biraz Geçmiş

Dünyanın iyileştirici ve mistik gelenekleri süresince karın; enerji ve bilincin önemli bir merkezi olarak görülmüştür. Hindistan’ın büyük spiritüel ustaları kocaman karınlarla övünürler. Bu muazzam karınların Prana’yla (Yaşam Gücü,Yaşam Enerjisi) dolu olduğu düşünülmüştür. Bundan dolayı, Hintli ressamlar tanrılarını çoğu kez koca bir göbekle çizerler.

Çin’de nazik tai chi sanatı alt karnı; enerjinin rezervuarı olarak belirtir. Tai chi hocası, Qigong’un Yolu (Ballantine Kitapları 1997) kitabının yazarı Kenneth Cohen, karnın içine qi’yi (Prana- Yaşam Gücü) sıkıştırarak karın bölgelerinin kuvvetlendirilmesinin nasıl mümkün olduğunu açıklamaktadır. Cohen, ‘’Çinli bakış açısından karın; dan tian veya uzun yaşam ve bilgeliğin tohumlarını ektiğiniz iksir alanı olarak göz önüne alınmaktadır’’ demiştir.

Son olarak, İncil’e ait çağda kalp olarak adlandırdığımız, duygunun yeri; aslında ince ve kalın bağırsağı ima ediyordu. Bu düşüncenin kendisi, genç Romeo’nun Juliet’e gönderdiği aşk notunda söylediği ‘’ Beni duygulandırıyorsun’’ imajını hayalde canlandırır.

Tüm ciddiyetine rağmen; bugün pek çok insan bağırsak sağlığını tamamen görmezden gelmektedir. Bunun sonucu olarak ‘bağırsaklarını merkez aldığını bileydiler, üstesinden  gelebilirlerdi’ gibisinden sağlık problemleriyle karşılaşmaktadırlar. Böylece sanırım hatırlanacak şey, Dr.Gershon’un kaydettiği gibi, "Bağırsağınıza iyi bakın, bağırsağınız da size iyi bakacak’’tır.

Bu makale http://altmedangel.com/gutbrain.htm’den çevrilmiştir.
Çeviren: Esin Tezer

Bu yazı; http://www.okyanusum.com/beyinbagirsakbaglantisi.html den alınmadır

Bağırsak ve Beyin Ekseni

        Bağırsak sağlığı ve beyin sağlığı birbiriyle çok ilişkilidir!

Son zamanlarda neredeyse her hafta ya bir makale ya da tv programı, sindirim bölgesi ve vücudun geri kalanı arasındaki ilişkiyi anlatıyor. Bu aslında çok uzun zamandır biliniyordu ama artık hak ettiği ilgiyi buldu.

Bugün bağırsak beyin ekseni hakkında konuşmak istiyorum. Dr Datis Kharrazian: “Bağırsakların beyin sağlığıyla çok yakın ilişkisi vardır. Deneyimlediğiniz, hissettiğiniz ya da yaptığınız her şey beyin işlevlerinden biridir. Keyif alabilmek, algılamak, anlamak ve hayatı deneyimlemek, ateşleme oranı ve beyin sağlığınız ile ilgilidir” dedi.

BEYİN-BAĞIRSAK EKSENİ: Beyin Bağırsaklarınızı Nasıl Etkiler?

Vagus siniri (10. Kafa siniri) ile iyi iletişim- Beyin sapı aracılığıyla olan beyin mesajlarının %90’ı (özellikle de sempatik sinir çekirdekleri) vagus sinirini etkiler. Bu yüzden de sindirim sisteminin “beyni” olan enterik sinir sistemi ile iletişime geçer. Bu da önemli sindirim işlevlerini tetikler. Mesela,

Bağırsak hareketi

Mide asit sekresyonu

Pankreatik enzimler

Safra kesesi kasılması

Stres- Beyin stresi algıladığında, iyi bir sindirim için gerekli olan parasempatik tepki yerine ( dinlen ve sindir), sempatik tepki ( savaş ya da kaç) tetiklenir. Stres ayrıca,

İnce bağırsak geçiş süresini yavaşlatır

Aşırı bakteri gelişimini artırır

Bağırsak bariyerini tehlikeye atar

Kortizol tepkisi aracılığıyla inflammasyonu tetikler, bu beyne zarar verir, dolayısıyla da daha fazla strese yol açabilir. Dha fazla stress daha fazla inflammasyona yol açar ve böyle sürer gider.

Vagus siniri ile kötü iletişim- vagus siniri ile kötü iletişim şunlara yol açar:

Bağırsaklardaki düşük kan akışı

Yukarıdaki nedenden dolayı hastalığa yol açan maya ve bakteri artışı

Yukarıdaki nedenden dolayı bağısak geçirgenliği (akıntılı bağırsak)

Yukarıdaki nedenden dolayı kronik düşük seviye inflammasyon

İnflamatuvar sitokin( bağırsak opiatları ve peptitleri yanısıra)kan-beyin bariyerini geçer.

Yukarıdaki madde sonucu “sızınıtılı” beyin bariyeri ve “aktive olmuş” mikroglia hücreleri (beynin bağışıklık hücreleri) oluşur.

Bu da inflame olmuş beyine yani azalan sinir iletimine ve depresyona neden olur.

Dolayısıyla vagus siniri ve beyin iletişimi azalır

Ve tüm döngü yeniden başlar

BAĞIRSAK- BEYIN EKSENİ : Bağırsaklar Beyni Nasıl Etkiler ?

Bağırsağın kendini zehirlemesi- Glukozun laktik aside, suya ve de enerjiye dönüşmesi beklenir. Ama vücudunda aşırı Candida bakterisi ya da diğer mayalardan olan kişilerde bir fermentasyona uğrar ve alkol ve onun yan ürünü olan asetaldehite dönüşür.

Faydalı mikropların zarar görmesi- antibiyotikler, doğum kontrol hapları, işlenmiş gıdalar, kimyasallar, stres vs. hastalığa yol açan maya ve bakteri artışına yol açar. Bu da şunalar yol açar:

Sızıntılı bağırsaklar

Kronik düşük seviye inflamasyon

İnflamatuvar sitokin ve diğer toksinler kan- beyin bariyerini geçerek hasar verirler

Inflame olmuş(iltihap) beyin

Azalan sinir iletkenliği

Depresyon ve azalan vagus sinir iletişimi

Ve tüm döngü yeniden başlar3. Gluteomorfin ve casomorfin- Bunlar buğday ve süt ürünlerinde bulunan glüten ve kazein proteinlerinin hatalı parçalanmasından kaynaklanan opiat benzeri maddelerdir. Bunlar hem çocuklarda hem de yetişkinlerde madde bağımlılığı semptomlarını kopyalayabilirler.

Düşük Serum Sülfat-Sülfat, zehir giderme ve sinir taşıma(nörotransmitter- beynimizin ulakları) metabolizması için çok önemlidir. Patojenik-hastalığa yol açan mikropların aşırı artması sülfatı sülfite dönüştürebilir. Bu da onların faydalı değil zararlı olmalarına yol açar. Otistik çocukların çoğunda ciddi derecede sülfat eksikliği bulunmaktadır.

Metabolik artıklar- Bağırsaklardaki patojenik mikroplar tarafından üretilen bu metabolik artıklar beyin için nörotoksin(sinir sistemi üzerinde zararlı etkisi olan zehirli maddeler) olurlar.

Çeviren : Sıdıka ÖZEMRE
http://empoweredsustenance.com/gut-brain-axis/